Powstanie wielkopolskie w powiecie chodzieskim upamiętniają nie tylko pomniki. Powstały o nim książki i filmy

Artykuł ukazał się w styczniu 2019 roku w "Chodzieżaninie".

Bitwa o Chodzież, spalenie mostu na Noteci i zdobycie samochodu pancernego Ehrhardt w Budzyniu - te trzy wydarzenia były inspiracją do powstania spektaklu - tryptyku teatralnego, który miał swoją premierę w październiku 2018 roku w Chodzieskim Domu Kultury. Przygotowali go uczniowie Zespołu Szkół w Ratajach, Zespołu Szkół im. Hipolita Cegielskiego w Chodzieży oraz I LO w Chodzieży. Nie była to jedyna ciekawa inicjatywa, związana z upamiętnieniem powstania wielkopolskiego w powiecie chodzieskim.

„Gloria victoribus” czyli „Chwała zwycięzcom” - to tytuł książki Doroty Marciniak, stanowiącej obszerne kompendium wiedzy o powstańcach powiązanych z Chodzieżą. Zbadanie ich losów zajęło autorce kilka lat. Efektem była wydana w 2017 roku publikacja, zawierająca około 200 biogramów. Współautorami książki są Ewa Kabat, Wojciech Kicman, Zenon Sroka , Andrzej Wieczorek, dr Robert Zimny, Mikołaj Pietraszak-Dmowski i Waldemar Janiszewski. Poza sylwetkami powstańców, książka zawiera relacje z bitwy o Chodzież. Dołączono do niej też mapę chodzieskiego cmentarza z zaznaczonymi lokalizacjami grobów powstańców.

Losy uczestników powstania odtworzyła i spisała również Ewa Kabat. Książkę „Budzyń i jego powstańcy” wydała przy pomocy Urzędu Gminy. Jak mówiła w maju podczas jej oficjalnej prezentacji, wszystko zaczęło się wiele lat temu - od tego, że postanowiła przygotować drzewa genealogiczne swojej rodziny i rodziny swojego męża. Okazało się, że w obu rodzinach byli uczestnicy Powstania Wielkopolskiego. Zagłębiając się w temat, Ewa Kabat docierała do kolejnych informacji, które stawały się podstawą do dalszych badań.

W październiku 2018 roku swoją kinową premierę miał film „Bitwa o Chodzież”, nakręcony przez TV Asta przy wsparciu samorządów i sponsorów. Główną rolę dowódcy powstańców, por. Kowalskiego, zagrał znany z „Twojego Vincenta” aktor Robert Gulaczyk. Na ekranie można było zobaczyć też aktorów z chodzieskich teatrów, m.in. Piotra Mąkę i Kamila Wronikowskiego z „Próbowni”. Całość wyreżyserował Paweł Różycki. Sceny były kręcone nie tylko w Chodzieży, ale m.in. w skansenie w Osieku, w Pile i w Skrzatuszu.

Na zlecenie TVP i IPN pod koniec 2018 roku w Budzyniu nakręcony został paradokument o zdobyciu przez powstańców niemieckiego wozu pancernego. Wystąpili w nim również mieszkańcy Budzynia, którzy przebrali się w stroje z epoki. Wszystko miało wyglądać tak, jakby czas w Budzyniu cofnął się o 100 lat. Film kręcony był w wielu miejscach, a w role powstańców wcielili się członkowie Grupy Rekonstrukcji Historycznej 3 Bastion Grolman, Stowarzyszenia Historycznego Historica, Grupy Rekonstrukcji Historycznej Dragoner, Stowarzyszenia Historycznego Saper Wielkopolski, Towarzystwa Historycznego w Kcyni oraz Grupy Rekonstrukcji Historycznej Rogatywka 1918-1939. Oczywiście ważną rolę odgrywała replika „pancernika”, zbudowana przez Stanisława Ornocha. Wsparcia jeśli chodzi o stroje i rekwizyty udzielała mieszkańcom Hanna Danielewicz - nauczycielka historii oraz szefowa budzyńskiego koła Towarzystwa Pamięci Powstania wielkopolskiego.

Co przeciętny mieszkaniec Wielkopolski wie o powstaniu?

Film biorący udział w konkursie "Nie zmarnujmy szansy, tej", autor: Rafał Kargol.