Gdyby nie kobiety, historia Chodzieży mogłaby potoczyć się zupełnie inaczej. To za sprawą praw majątkowych dawnych właścicielek miasta, wchodziło ono w kolejne epoki „panowania” rodów Potulickich i Grudzińskich. Z kolei pierwszy znany nam dziś plan Chodzieży został sporządzony po wielkim pożarze, który nawiedził miasto w 1798 roku. Wybuchł on przy obecnej ul. Wojska Polskiego, a wznieciła go kobieta - żona sukiennika Busslera, która nieostrożnie korzystała ze świecy. Dodajmy, że w wyniku tego nieszczęśliwego wydarzenia spłonęło niemal całe centrum - w tym kościół św. Trójcy, którego już nie odbudowano.
Tych oraz wielu innych ciekawostek można było dowiedzieć się na spotkaniu, zorganizowanym w chodzieskiej bibliotece w związku ze 100-leciem uzyskania praw wyborczych przez Polki. Jego pomysłodawczynią była przewodnicząca rady miejskiej Mirosława Kutnik, a głównymi „bohaterkami” - oczywiście kobiety.
Tadeusz Matraszek z Działu historii i tradycji opowiadał, jak walczyły one o swoje prawa i jak z biegiem lat zmieniał się ich status społeczny. Zdradził, że zapisy odnoszące się do tej kwestii można znaleźć również w „Kodeksie” Zygmunta Grudzińskiego - czyli księdze praw i przywilejów Chodzieży z 1768 roku, którą urząd miejski kupił w ubiegłym roku od prywatnego kolekcjonera.
Sytuacja ówczesnych kobiet - jak przyznał Tadeusz Matraszek - była raczej nie do pozazdroszczenia. Ich wolność osobista była bardzo ograniczona. Na przykład chodzieskie wdowy, chcąc ponownie wyjść za mąż, musiały spełnić szereg obwarowań, jeśli ich zmarły mąż należał do któregoś z cechów. Niektóre cechy przyjmowały wprawdzie kobiety jako „siostry”, ale ich funkcje ograniczały się głównie do posług pogrzebowych.
Polki uzyskały prawa wyborcze dekretem Józefa Piłsudskiego z 28 listopada 1918 roku. Jak jednak mówił Tadeusz Matraszek, w II RP prawa kobiet istniały głównie „na papierze”.
Jedną z najciekawszych wyborczych inicjatyw mieszkanek Chodzieży było założenie Kobiecego Komitetu Wyborczego przed wyborami parlamentarnymi w 1938 roku. Komitet kierował swoje postulaty głównie do kobiet, a jedno z jego haseł brzmiało: „Kobiety (...) muszą jako w pełni uświadomione obywatelki swojego państwa dać wyraz swym przekonaniom, głosując solidarnie na kandydatury kobiece”.
Działaczki komitetu, nauczycielka Felicja Bańska i kierowniczka szkoły powszechnej dla dziewcząt Prakseda Wolska, wystartowały w 1939 r. w wyborach do rady miasta. Niestety nie uzyskały mandatów, a jedynie funkcje „zastępcy radnego”.
Biogramy obu pań, a także innych wyróżniających się kobiet związanych z Chodzieżą, przedstawiła uczestnikom spotkania Karolina Matwiejczuk-Ilnicka. Mówiła o Joannie Grudzińskiej - córce ostatniego polskiego właściciela Chodzieży; Klarze Budnowskiej - nauczycielce związanej z ZHP i chórem „Halka”; siostrze Tekli Annie Budnowskiej, która podczas II wojny światowej ocaliła od zagłady 26 żydowskich dzieci; Mariannie Jasielskiej i Leokadii Wiśniewskiej, które swoją działalnością wspierały powstanie wielkopolskie; Annie Wilkońskiej, która projektowała dla chodzieskiego „Porcelitu” i „Porcelany” oraz o Zofii Grabskiej - autorce artykułów dotyczących lokalnej historii, inicjatorce nadania Miejskiej Bibliotece Publicznej imienia Stefana Michalskiego i upamiętnienia mordu na policjantach z powiatu chodzieskiego, dokonanego przez Niemców we wrześniu 1941 roku.
Zobacz też:
Świnoujście. Kobiety ścigały się w szpilkach!
Strefa Biznesu: Uwaga na chińskie platformy zakupowe
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
